Kreatywność to zjawisko, zdolność, która nie ma jednoznacznej definicji. Kojarzy się z miękką, nieuchwytną cechą, w rzeczywistości to ważna umiejętność przydatna w osiągnięciu sukcesu.
Można ją rozumieć jako zdolność do tworzenia oryginalnych i wartościowych pomysłów, rozwiązań, dzieł. Kreatywność to proces myślenia poza schematami. Otwiera drzwi do nowych możliwości.
Jeśli chodzi o kreatywność, czy wiesz, że…?
#1
80% ludzi uważa, że uwolnienie kreatywności ma kluczowe znaczenie dla wzrostu gospodarczego
#2
75% respondentów odczuwa w pracy presję, aby byli produktywni, a nie kreatywni
#3
W ciągu ostatnich dwóch lat do globalnej ekonomii twórców dołączyło ich ponad 165 milionów
#4
Sesje kreatywnego rozwiązywania problemów z grupami przeszkolonymi w zakresie narzędzi i zasad kreatywności wygenerowały o 350% więcej pomysłów, które były o 415% bardziej oryginalne niż te z grup nieprzeszkolonych
#5
Stany Zjednoczone znajdują się na drugim miejscu pod względem najbardziej kreatywnego kraju
Cechy kreatywności
Kreatywność ma swoje konkretne cechy. Powiem Ci o nich, bo warto je poznać na samym początku tematu.
Jakie to cechy?
- wymóg zastosowania wyobraźni (co wpływa na oryginalność i efektywność)
- kreatywne działanie, które ma pomóc osiągnąć cel
- wynikiem kreatywnego działania jest oryginalne dzieło
- efekt działań powinien mieć wartość, która była założona w naszych celach
Osoba kreatywna – kto to taki?
Osoby kreatywne mają otwarty umysł, są gotowe do eksperymentowania i patrzenia na świat z różnych perspektyw.
Są ciekawe świata, zadają dużo pytań i nie boją się wyzwań. Łączą nieoczywiste związki. To w konsekwencji prowadzi do powstawania innowacyjnych pomysłów, a to ważne w tak szybko zmieniającym się świecie biznesu.
Mają pewną intuicję i wrażliwość na otoczenie. To pomaga im w tworzeniu unikalnych rozwiązań. Z kolei determinacja i umiejętność rozwiązywania problemów wspierają osiąganie celów pomimo trudności.
No dobrze, ale jak rozpoznać tę kreatywną osobę?
Przykładów jest wiele, ale zwykle określenie „kreatywna” przychodzi nam do głowy, gdy na przykład widzimy kogoś, kto maluje obrazy albo tworzy muzykę. Też kogoś, kto zrobił samodzielnie zabawkę dla dziecka, czy stworzył w przydomowym warsztacie nowe oświetlenie do ogrodu.
Pamiętaj, że kreatywność może istnieć w różnych formach. To także innowacyjne myślenie w biznesie, pomysły na organizację wolnego czasu czy nawet tworzenie nietypowych rozwiązań w codziennym życiu. Nie zawsze musi to być coś wielkiego.
Mity na temat kreatywności
W ciągu całego życia możesz spotkać się z wieloma mitami na temat kreatywności. Jestem pewien, że spośród tych wymienionych poniżej na pewno, choć jedno obiło ci się o uszy:
#1 Jest zarezerwowana dla artystów
To chyba najpowszechniejszy z mitów, który mówi o przekonaniu, że kreatywność dotyczy wyłącznie osób związanych ze sztuką, podczas gdy może ona istnieć i rozwijać się w różnych obszarach życia, takich jak nauka, biznes czy technologia
#2 Kreatywność to cecha wrodzona, nie można jej rozwijać
Bzdura. Wbrew temu przekonaniu, każdy może rozwijać swoje zdolności twórcze poprzez praktykę, eksperymentowanie i próbę otwarcia się na nowe pomysły. O tym dalej.
#3 Wymaga idealnych warunków
Niezależnie od warunków można rozwijać swoją kreatywność. Przekonania na temat idealnego środowiska mogą jedynie spowalniać proces twórczy.
#4 Kreatywność zawsze musi być twórcza i oryginalna
Nie jest to prawdą. Może polegać też na modyfikacji istniejących pomysłów albo łączeniu różnych elementów w jeden, nowy sposób. To nie jest tak, że jeśli wpadniesz na super pomysł na biznes, to wtedy założysz firmę. Możesz też oferować, to co konkurencja, ale nieco inaczej, lepiej.
#5 Kreatywność zarezerwowana jest tylko dla młodych ludzi
Prawdą jest, że zdolności twórcze można rozwijać, będąc w każdym wieku, a życiowe doświadczenie może przynieść nowe i ciekawe perspektywy.
Kreatywność a życie osobiste i zawodowe
Kreatywność to cecha, którą każdy może rozwijać i doskonalić. Osoby kreatywne często lepiej radzą sobie w rozwiązywaniu problemów, podejmowaniu decyzji, czy przyzwyczajaniu się do zmian.
W życiu prywatnym może przyczynić się do odkrywania pasji, tworzenia sztuki, rozwiązywania problemów osobistych, rozwijania zdolności w nawiązywaniu relacji z innymi ludźmi.
Załóżmy, że zawsze uwielbiałeś obserwować przyrodę i namiętnie przeglądać atlasy ze zdjęciami dzikich zwierząt. Jednak na tym się kończyło. Co by było, gdybyś wziął do ręki aparat fotograficzny i zaczął sam robić zdjęcia zwierząt? Być może, okazałoby się to Twoją pasją, dobrą odskocznią od codzienności, a przy okazji praktyka (która przecież czyni mistrza) zaprowadziłaby Twoje zdjęcia na okładki magazynów przyrodniczych.
Zawodowo, może przynieść korzyści w postaci rozwoju kariery poprzez wykorzystanie innowacji i rozwiązywanie trudnych kwestii biznesowych, ulepszanie nowych produktów.
Wyobraź sobie, że siedzisz właśnie na biznesowym spotkaniu. Omawiany jest nowy projekt z dziedziny, która jest Ci bliska i dobrze się w niej czujesz. Masz kilka pomysłów, ale boisz się odezwać, żeby nie zostać wyśmianym lub zignorowanym. Pomyśl jednak, że Twoje pomysły mogą okazać się innowacyjne i dobrze przyjęte przez zespół i managera, a Twoja kreatywność zostanie doceniona.
Co więcej, kreatywność da Ci większą satysfakcję z życia poprzez dostarczanie radości z tworzenia, eksperymentowania i osiągania założonych celów.
Oprócz tego rozwija elastyczność myślową (ułatwia to radzenie sobie z wyzwaniami), pomaga w tworzeniu własnej ścieżki kariery, budowaniu relacji (zarówno tych osobistych, jak i zawodowych), a także wpływa na zwiększenie pewności siebie. Kreatywność ma też wpływ na redukcje stresu, bo zaangażowanie w działalność twórczą często działa jako forma terapii.
Liderzy i przywódcy, którzy cechują się kreatywnością, są bardziej skuteczni w rozwiązywaniu problemów, inspirowaniu zespołów i podejmowaniu strategicznych decyzji.
Podsumowując, kreatywność pełni ważną rolę w wielu aspektach życia prywatnego i zawodowego, wpływa na rozwój osobisty, przebieg kariery zawodowej, a także na ogólny dobrostan psychiczny i emocjonalny.
Odkryj Sekrety Przywództwa w 10 Minut Dziennie
Czujesz, że tradycyjne szkolenia z zarządzania pożerają Twój czas i pieniądze, a efekty są niewielkie? Chcesz się rozwijać, ale nie możesz znaleźć na to wystarczająco dużo czasu?
Poznaj E-book "30 Inspirujących Historii dla Managerów"!
To nie jest zwykła książka w formacie pdf, epub i mobi. To Twoja droga do szybkiej i efektywnej nauki przywództwa.
30 Niesamowitych Historii: Każda z nich kryje w sobie cenną lekcję, którą możesz od razu zastosować w praktyce.
Tylko 10 Minut Dziennie: Zapomnij o długich i męczących szkoleniach. Wystarczy chwila z tą książką każdego dnia, aby zacząć zmieniać Twoje podejście do zarządzania.
Wiedza w Pigułce: Praktyczne lekcje, które możesz od razu wykorzystać w swojej pracy, bez zbędnego teoretyzowania.
Techniki rozwoju kreatywności
Istnieje kilka technik, które pomagają w myśleniu kreatywnym i rozwiązywaniu problemów. Poniżej kilka z nich:
#1 Sześć kapeluszy myślowych
To technika, w której pięć kapeluszy (oznaczonych kolorami) prezentuje konkretną postawę, a szósty tymi pomysłami zarządza:
Biały kapelusz – skupia się na faktach i informacjach. Jest neutralnym spojrzeniem na obiektywne dane
Czerwony kapelusz – to emocje, intuicje i uczucia. Pozwala wyrazić subiektywne reakcje i przeczucia
Czarny kapelusz – koncentruje się krytycznym myśleniu, analizie ryzyka i negatywnych aspektach. Pozwala odkryć problemy i ryzyka
Żółty kapelusz – obejmuje pozytywne elementy. Patrzy na szanse, możliwości i wyraża optymizm
Zielony kapelusz – jest myśleniem kreatywnym, skupia się na nowatorskich rozwiązaniach i alternatywach
Niebieski kapelusz – zarządza procesem myślowym. Patrzy na strukturę, organizacje i planowanie.
Jak korzystać z tej techniki?
Wyobraź sobie, że leży przed tobą 6 kapeluszy w różnych kolorach. Załóż każdy z nich i postaraj się spojrzeć na problem z perspektywy tego kapelusza (jego celu, zadania). Ten sposób pozwala uporządkować proces rozwiązywania problemów i zwiększać wydajność podejmowanych akcji i przede wszystkim rozwijać kreatywność.
Weźmy taką sytuację:
Firma zauważyła spadek sprzedaży, a Ty, jako manager chcesz zastosować metodę sześciu kapeluszy, żeby zanalizować tę sytuację.
Biały kapelusz: zbierasz dane dotyczące spadku, sprawdzasz konkretne obszary, w których nastąpiły jakieś zmiany
Czerwony kapelusz: w trakcie spotkania z zespołem zachęcasz pracowników do wyrażenia swoich uczuć i obaw związanych ze spadkiem sprzedaży. Taka sytuacja może pomóc w zrozumieniu, jakie emocje towarzyszą tej sytuacji
Czarny kapelusz: analizujesz negatywne aspekty tej sytuacji, na przykład utratę klientów, zagrożenia konkurencji lub ewentualne koszty restrukturyzacji
Żółty kapelusz: razem z zespołem identyfikujesz potencjalne korzyści, które mogą wyniknąć z tej sytuacji. Na przykład, możesz dostrzec szansę na wprowadzenie nowych produktów czy usług, które mogą przyciągnąć nowych klientów.
Zielony kapelusz: Wspólnie z zespołem generujecie pomysły na innowacyjne podejście do marketingu, może to obejmować nowe kanały sprzedaży, kampanie promocyjne czy partnerskie projekty
Niebieski kapelusz: planujesz strukturę procesu naprawczego, ustalając konkretne kroki, harmonogram działań i odpowiedzialności w zespole, żeby skutecznie zaimplementować nowe strategie
Taka analiza daje możliwość wszechstronnego spojrzenia na problem, uwzględniając różne perspektywy i aspekty zarządzania sytuacją kryzysową.
#2 Metoda SCAMPER
Używana jest do generowania nowych pomysłów i kreatywnego myślenia nad istniejącymi produktami, procesami lub pomysłami. Skupia się ona na 7 różnych technikach, a każda z nich oznacza określoną kreatywną strategię:
S – Substitute (zastąp)– celem jest zastanowienie się, co można wymienić i zastąpić w danym pomyśle
C – Combine (połącz) – polega na łączeniu danego pomysłu z innym
A – Adapt (dostosuj) – sprawdzamy, czy są dostępne rozwiązania, które pomogą nam w rozwiązaniu problemu i stosujemy je w naszym pomyśle
M – Modify (modyfikuj) – zmieniamy kolor, wygląd, rozmiar lub kształt
P – Put to Another Use (wykorzystaj w innym celu) – Zmień grupę docelową, sposób korzystania z danej rzeczy/projektu
E – Eliminate (wyeliminuj) – Sprawdź, czy wszystkie elementy są niezbędne, a jeśli nie to pozbądź się
tych niepotrzebnych
R – Reverse (odwróć) – Postaw na głowie cały projekt, zmień co tylko się da
Jak korzystać z tej metody?
Sposobów jest kilka. Można odpowiadać na postawione pytania bardzo szczegółowo, aż skończą Ci się pomysły.
Drugim sposobem jest odpowiedzenie na pytanie jednym, konkretnym zdaniem.
Trzecim sposobem jest odpowiadanie na pytania w wyznaczonym czasie i trzymanie się go.
#3 Mapa myśli
Po raz pierwszy z tą metodą spotkałem się w szkole podstawowej. Podejrzewam, że większość z was również miała styczność (większą lub mniejszą) z tym narzędziem już w trakcie nauczania początkowego.
Przypomnijmy sobie, czym jest to narzędzie – to wizualne ułożenie konkretnych zagadnień.
Myśli są ułożone w sposób promienisty. Od każdej myśli odchodzi kilka skojarzeń, a do nich dopisujemy kolejne i tak dalej. Mówi się, że notatki w zeszytach, zapisywane linijka pod linijka, nie angażują w wystarczającym stopniu naszego mózgu.
Mapy pomagają w organizacji informacji, ale także przydają się w generowaniu pomysłów i rozwiązań. Dodatkowo ich wielką zaletą jest to, że wystarczy ci kartka papieru i coś do pisania.
Obecnie jest to najbardziej skuteczne narzędzie do notowania, nauki i rozwoju pomysłów, ale też burzy mózgów, rozwiązywania problemów oraz planowania i organizacji działań.
#4 Metoda morfologiczna
To podejście do rozwiązywania problemów opiera się na analizie i modyfikacji różnych elementów zagadnienia. W przypadku kreatywności może być stosowana do tworzenia nowych pomysłów przez mieszanie różnych cech, elementów. Polega na łączeniu różnych kombinacji w celu stworzenia czegoś nowego.
Możesz zastosować je, dzieląc swój pomysł na mniejsze składniki i analizując różne możliwości ich łączenia.
Brzmi skomplikowanie? Okej, przyjrzyjmy się tej metodzie na konkretnym przykładzie.
Załóżmy, że zespół innowacyjny w firmie pracuje nad stworzeniem nowego produktu. W ramach korzystania z metody morfologicznej zespół może wykorzystać różne elementy produktu do generowania nowatorskich pomysłów.
- Definicja elementów: zespół identyfikuje kluczowe elementy, które składają się na produkt. Na przykład, w przypadku projektowania nowego smartfona mogą to być ekran, bateria, aparat fotograficzny itp.
- Rozbicie elementów: każdy element jest rozbijany na mniejsze składowe. Dla ekranu to mogą być rozdzielczość, technologia wyświetlania, rodzaj szkła i tak dalej
- Kombinacja składowych: zespół łączy różne składowe w niestandardowy sposób, starając się stworzyć unikalne cechy produktu. Na przykład, połączenie zaawansowanego aparatu z innowacyjnym systemem rozpoznawania gestów
- Analiza nowych kombinacji: zespół ocenia każdą nową kombinację pod kątem jej praktyczności, atrakcyjności dla klientów i technicznej wykonalności.
W tej sytuacji, zastosowanie metody morfologicznej może doprowadzić do stworzenia innowacyjnego produktu, który wyróżni się na rynku i przyciągnie nowych klientów.
#5 Metoda ABC, czyli diagram Pareto – Lorenza
Diagram ten może być używany do analizy, które czynniki lub elementy mają największy wpływ na generowanie pomysłów. W przypadku kreatywności możesz zastosować ten diagram, żeby zobaczyć, które obszary, zastosowane techniki czy czynniki przynoszą najlepsze efekty w rozwoju procesu kreatywnego.
Oparty jest na zasadzie 80/20, gdzie 20% wysiłku przynosi 80% rezultatów. Metoda ta pozwala skoncentrować się na kluczowych obszarach, które mogą mieć największy wpływ na rozwój kreatywności.
Korzyści kreatywności w biznesie
Dlaczego warto mieć osoby kreatywne w zespole i dlaczego warto ćwiczyć kreatywność?
#1 Innowacje i konkurencyjność
Niekonwencjonalne podejście do rozwiązywania problemów oraz tworzenia nowych produktów i usług przyczynia się do innowacji, co z kolei zwiększa konkurencyjność przedsiębiorstwa
#2 Ekspansja nowych rynków
Strategie biznesowe mogą otwierać drzwi na nowe możliwości, a to pomaga w poszerzaniu zasięgu firmy i zdobywaniu nowych klientów
#3 Efektywne zarządzanie zmianą
Ułatwia adaptację do zmian w otoczeniu biznesowym i jest to istotne w dynamicznym środowisku gospodarczym
#4 Poprawa procesów biznesowych
Kreatywność może pomóc w identyfikowaniu i wdrażaniu bardziej efektywnych procesów w firmie, dzięki czemu można osiągnąć oszczędność czasu i zasobów
#5 Rozwój nowych umiejętności pracowników
Zachęcanie zespołu do kreatywności wspiera rozwój ich umiejętności, zwiększając jego elastyczność i adaptacyjność
#6 Zwiększenie zaangażowania pracowników
Ci, którzy mają możliwość wyrażania swojej kreatywności, często są bardziej zaangażowani w pracę i bardziej zmotywowani do osiągania celów firmy
#7 Rozwiązanie problemów w zespole
Kreatywne podejście sprzyja współpracy, umożliwiając wykorzystanie różnorodnych perspektyw i umiejętności
#8 Wzrost atrakcyjności marki
Firma, która wyróżnia się kreatywnością, może zyskać na atrakcyjności w oczach klientów i inwestorów
#9 Zdolność do przewidywania trendów
Kreatywne podejście pozwala na wcześniejsze zauważenie i reagowanie na zmieniające się trendy rynkowe, co często bywa kluczowe dla sukcesu w branży
Jak wykorzystać kreatywność w pracy – przykłady
Mamy już trochę teorii, czas na praktyczne przykłady. Podam kilka propozycji, w jaki sposób można wykorzystać kreatywność w miejscu pracy.
Pierwszym sposobem może być burza mózgów, czyli tzw. brainstorming – na pewno znasz tę metodę z podstawówki, gdyż burza mózgów to dość często stosowane narzędzie – pozwala generować pomysły na nowe projekty, rozwiązania problemów lub innowacje w produktach lub usługach.
Kolejnym wykorzystanie podejścia design thinking do rozwiązywania problemów, które kładzie nacisk na empatię i twórcze podejście do projektu.
Następnym, to stworzenie kreatywnego środowiska pracy, czyli na przykład projektowanie przestrzeni biurowej w taki sposób, aby sprzyjała kreatywności poprzez ciekawe aranżacje, przestrzenie do relaksu i inspirujące elementy.
Dobrym pomysłem są kreatywne zadania dla zespołu, które wymagają kreatywnego podejścia, na przykład rozwiązanie problemów w nietypowy sposób lub stworzenie nowego produktu.
Często stosowane są programy szkoleniowe, które rozwijają umiejętności pracowników, takie jak techniki rozwiązywania problemów, czy rozwijanie elastycznego myślenia.
Eksperymentowanie z technologią, czyli wykorzystywanie nowinek technologicznych do tworzenia unikalnych rozwiązań w dziedzinie pracy lub produktów.
W końcu, wdrożenie kreatywności w codzienną pracę pomaga tworzyć innowacyjne rozwiązania, angażować pracowników i budować elastyczną kulturę organizacyjną.
Co blokuje twoją kreatywność i jak sobie z tym poradzić?
Wyobraź sobie sytuację, że masz do zrobienia jakieś zadanie. Napisanie czegoś, stworzenia grafiki czy zaplanowanie pracy dla Twojego zespołu na najbliższe dwa miesiące. Niby robiłeś to już setki, jak nie tysiące razy, ale teraz siedzisz przed komputerem i kompletnie nic nie przychodzi ci do głowy.
Pustka.
Czas leci, zaczynasz się stresować, a do głowy przychodzą Ci myśli, że do niczego się nie nadajesz.
Czy wszystko z Tobą w porządku? No pewnie!
To nic innego, jak blokada twórcza, która zdarza się każdemu. Kreatywność może być wstrzymana przez różne czynniki. Często spowodowana jest stresem, strachem przed krytyką, nadmiernym perfekcjonizmem, brakiem inspiracji, albo zwyczajnie monotonią.
Presja i oczekiwania społeczne też mogą prowadzić do blokady kreatywności. Co istotne, dopada nas nagle i bez wyjątków. Zwykle, w moim przypadku, dzieje się tak, gdy mam zbyt dużo na głowie.
Jestem zmęczony, niewyspany i przytłoczony obowiązkami. Z blokadą twórczą jest bardzo podobnie jak ze stresem – w mózgu uruchamiają się podobne procesy (które odbierane są jako zagrożenie) i bach! Odmawia współpracy z nami.
Jest kilka sposobów, jak sobie z tym radzić. Przede wszystkim odpuścić. Trzeba również zdać sobie sprawę, że ta blokada to stan przejściowy, a w momencie, gdy nas dopadnie, uporczywe próby wymyślenia rozwiązania nic dobrego nie przyniosą.
Frustracja będzie rosnąć, a samopoczucie spadać. Zajmij się czymś innym. Może to być spacer, posprzątanie w domu, posłuchanie muzyki, trening albo nawet drzemka.
Przez ten czas mózg odpocznie, Ty odpoczniesz i być może w międzyczasie coś Cię zainspiruje, a kreatywność powróci szybciej, niż ci się wydaje.
Przyszłość kreatywności
Przyszłość kreatywności jest fascynująca i pełna potencjału.
W miarę rozwoju technologii, wzrostu globalizacji i zmian w społeczeństwie, kreatywność będzie odgrywać ważną rolę.
Jesteśmy świadkami rozwoju sztucznej inteligencji, technologii, edukacji, nowych form sztuki i rozrywki.
Dzięki rozwojowi powyższych obszarów będziemy mieć większe możliwości rozwoju naszej kreatywności. Stanie się to między innymi dzięki większej ilości narzędzi do generowania pomysłów, analizy i tworzenia interaktywnych doświadczeń. Rozwój komunikacji umożliwi współpracę z kreatywnymi jednostkami z różnych regionów świata.
Proces edukacyjny będzie skutkować bardziej elastycznymi i innowacyjnymi metodami nauczania. Postęp w technologii, jak VR czy AR, otwiera nowe horyzonty dla artystów i twórców w dziedzinie sztuki rozrywki.
Podsumowując, przyszłość kreatywności będzie formowana przez dynamiczne zmiany społeczne, technologiczne i kulturowe, a my będziemy z niej mogli czerpać dużo korzyści dla nas samych. Prywatnie i zawodowo.
Świetny artykuł! Podobało mi się, jak w prosty sposób wyjaśnia techniki rozwijania kreatywności i obala mity z nią związane. Z mojego doświadczenia wynika, że kreatywność najłatwiej uwalnia się wtedy, gdy jesteśmy spokojni i zrelaksowani – w takich chwilach nasz umysł jest bardziej otwarty na nowe pomysły.
Wiele ciekawych sposobów na kreatywność opisałeś. Ja najczęściej korzystam z map myśli. Jakoś to najbardziej mi pasuje. Gdy nie jestem w danym dniu wypoczęty, to kreatywność faktycznie jest słaba. Odpowiednie otoczenie pracy jest równie ważne. I nie ma też coś naciskać w gorszych chwilach. Pozdrawiam. :)