Metoda SMART to jedna z najbardziej znanych metod pomagających w wyznaczaniu celów. Jasne, dobrze wyznaczone cele są kluczowym elementem sukcesu w każdej dziedzinie życia, niezależnie od tego, czy mówimy o biznesie, edukacji czy życiu osobistym. W tym artykule opowiem, czym jest metoda wyznaczania celów SMART, jaka jest historia jej powstania i znajdziesz też przykłady zastosowań oraz najczęściej popełniane błędy.
SMART – Co to takiego?
Na skróty
Metoda SMART to podejście, które pomaga w określeniu celów biznesowych, osobistych lub edukacyjnych. Założeniem tej metody jest stworzenie celów, które są: konkretnie określone, mierzalne, osiągalne, istotne oraz określone w czasie. Każda litera w akronimie SMART odpowiada jednemu z tych kryteriów:
S – Specific (konkretne)
Cel powinien być dokładnie określony i jasny, aby można było łatwo zrozumieć, co jest potrzebne do jego osiągnięcia. Definicja musi być jasna dla wszystkich.
M – Measurable (mierzalne)
Cel powinien być mierzalny, tak żeby można było określić postęp w jego osiąganiu i wyznaczyć kryteria sukcesu. Chodzi o konkretny miernik, który pozwoli Ci ustalić, na jakim etapie jest realizacja celu.
A – Achievable (osiągalne)
Cel powinien być realistyczny i osiągalny, aby można było zmotywować się do jego osiągnięcia i uniknąć poczucia porażki. Musisz być w stanie uwierzyć, że będzie możliwe osiągnięcie celu.
R – Relevant (istotne)
Cel powinien być istotny dla osoby lub organizacji, aby był wartościowy i motywujący. Warto upewnić się, że dany cel pomaga Ci w realizacji długoterminowych aspiracji.
T – Time-bound (określony czasowo)
Cel powinien mieć określony termin realizacji, aby można było powiedzieć, kiedy powinien zostać osiągnięty. Najlepiej to zapisać.
Metoda SMART – Historia
Metoda SMART została zaproponowana w latach 80. XX wieku przez George’a T. Dorana, autora artykułu „There’s a S.M.A.R.T. way to write management’s goals and objectives„.
Artykuł ten opisywał, jak ważne jest określenie konkretnych celów, które są mierzalne i osiągalne. Metoda SMART szybko zyskała popularność wśród menedżerów, kierowników i liderów biznesowych, którzy zaczęli stosować ją do określania celów w swoich organizacjach.
Była łatwa do zapamiętania i skuteczna.
Metoda SMART – Przykład z firmy produkcyjnej
Załóżmy, że manager działu produkcji ma za zadanie poprawić wydajność pracy swojego zespołu. Aby to osiągnąć, postanawia określić cel używając metody SMART, dla swoich pracowników w dziale produkcji.
PRZYKŁAD
Cel: Zwiększenie wydajności produkcji o 10% w ciągu następnych 6 miesięcy.
Specyficzny (S): Cel jest konkretny. Jest podana konkretna wartość – 10% wzrost wydajności produkcji.
Mierzalny (M): Cel jest mierzalny za pomocą wskaźnika wydajności produkcji. Zakładamy, że istnieją w firmie mierniki, które można na bieżąco monitorować.
Osiągalny (A): Cel jest osiągalny. Proponowana poprawa nie jest przesadnie wysoka.
Istotny (R): Cel jest istotny dla rozwoju biznesu, a tym samym rozwoju zawodowego managera i pracowników firmy.
Terminowy (T): Cel jest określony w czasie, tj. 6 miesięcy.
Metoda SMART – Przykład zespołu sprzedażowego
Tym razem wyobraź sobie, że mamy dział sprzedaży, a jego szef zamierza pomóc zespołowi zwiększyć sprzedaż.
PRZYKŁAD
Cel: Zwiększenie sprzedaży ubezpieczeń o 5% w ciągu następnych 3 miesięcy.
Specyficzny (S): Mamy konkretną liczbą – 5%. Ponadto wiemy, że zespół powinien lepiej kwalifikować potencjalnych klientów, aby spędzał czas tylko na kontakcie z osobami, które prawdopodobnie dokonają zakupu.
Mierzalny (M): Wynik mierzony jest sumą sprzedaży. Wyniki podaje dział finansowy na zakończenie każdego tygodnia i miesiąca.
Osiągalny (A): Zidentyfikowano główny powód, dla którego potencjalni klienci nie kupują – nie w pełni pasują do naszego rynku docelowego. Jeśli uda się upewnić, że wszyscy potencjalni klienci, do których zespół wykonuje telefony, pasują do rynku docelowego, sprzedaż prawdopodobnie wzrośnie.
Istotny (R): Głównym celem jest wzrost sprzedaży firmy o ponad 3% w tym roku. Realizacja celu tego działu przyczyni się do realizacji celów całej firmy.
Terminowy (T): Cel jest określony czasowo – 3 miesiące.
Metoda SMART – Przykład z życia osobistego
PRZYKŁAD
Cel: Zamierzam poprawić swoje relacje z bliskimi.
Specyficzny (S): Rozwinę swoje relacje z mamą, Markiem, swoim przyjacielem i Kasią, moją kuzynką.
Mierzalny (M): Zadzwonię do każdej z tych osób dwa razy w tygodniu.
Osiągalny (A): Rzadko rozmawiamy, ale zawsze mówimy, że byłoby miło porozmawiać więcej.
Istotny (R): Chcę pogłębić swoje relacje z bliskimi, poczuć się bardziej kochanym i wspieranym w moim życiu oraz wspierać tych, których kocham i cenię.
Terminowy (T): Będę trzymał się tego planu przez 3 miesiące, a następnie ponownie ocenię i zaplanuję kolejne kroki.
Metoda SMART – Korzyści
Metoda SMART to skuteczny sposób na zachowanie porządku i osiąganie celów. Jest łatwa do zapamiętania. Pomaga poszczególnym osobom i organizacjom skupić się na wykonywanym zadaniu i upewnić się, że pracują nad właściwymi celami.
Ten sposób ustalania celów pomaga też utrzymać motywację wszystkich. A to z tym managerowie mają najwięcej kłopotów. System ułatwia śledzenie postępów i sprawdzanie, jaki jest status realizacji celów. Może to być świetne źródło motywacji, ponieważ pozwala zobaczyć, jak daleko zaszedłeś i jak blisko jesteś osiągnięcia swoich celów.
Metoda SMART – Pułapki
Metoda SMART jest przydatnym narzędziem do ustalania celów, ale… istnieją pewne pułapki i błędy, które można popełnić przy jej stosowaniu. Oto niektóre z nich:
#1 Złe dopasowanie celów
Najczęstszym błędem jest ustalenie celów, które nie są odpowiednie dla organizacji lub dla osoby, która ma je osiągnąć. Niektóre cele mogą być zbyt ambitne lub zbyt łatwe, co może prowadzić do frustracji lub braku motywacji. Oprócz tego trzeba upewnić się, czy ta konkretna osoba ma odpowiednie kompetencje, żeby dany cel zrealizować.
#2 Brak elastyczności
Czymś naturalnym w biznesie jest to, że warunki mogą ulec zmianie. Przeczytaj ten artykuł o Agile. Dlatego też ważne jest, aby cel był dostosowany do zmieniających się okoliczności. Zwyczajnie czasem trzeba cel aktualizować, zmieniać, żeby nadążyć za rynkiem, konkurencją.
#3 Różne definicje
Cel powinien być bardzo konkretny i jednoznaczny. Nie może być wątpliwości co do tego, co trzeba osiągnąć. Jeśli cel jest zbyt ogólny lub nieprecyzyjny, może to prowadzić do niejasności i ostatecznie nikt nie będzie wiedział, co ma robić.
#4 Niedostateczna motywacja
Cel powinien działać motywująco, aby osoba lub zespół, który ma go osiągnąć, był skłonny do podjęcia odpowiednich działań. Bez odpowiedniej motywacji, osiągnięcie celu może być niesamowicie trudne lub niemożliwe. Dlatego łącz cele z celami organizacji i osobistymi aspiracjami pracownika.
#5 Brak mierzalności
Jeśli cel nie jest mierzalny, nie można określić, czy został osiągnięty. Skąd będziemy wiedzieć, że możemy ogłosić sukces? Dlatego też cel powinien być zdefiniowany w sposób, który umożliwia łatwe i precyzyjne określenie, czy został osiągnięty.
#6 Ustalenie celów sprzecznych ze sobą
Czasem może się zdarzyć, że cele, które zostały ustalone, są sprzeczne ze sobą lub mogą się wzajemnie wykluczać. Znasz powiedzenie, że produkt czy usługa może być tania, dobrej jakości i szybko zrealizowana, ale… możesz wybrać tylko dwa z trzech czynników?
Dlatego też ważne jest, aby cele były ze sobą spójne.
Kiedy nie powinieneś stosować metody SMART?
Mimo że metoda SMART jest skuteczna i popularna, to istnieją pewne sytuacje, w których nie jest ona najlepszym narzędziem.
#1 Praca kreatywna
Metoda SMART pomaga w formułowaniu celów konkretnych, mierzalnych i osiągalnych, a nie na celach kreatywnych i nieszablonowych. Jeśli twój cel wymaga innowacyjnego myślenia, kreatywności, metoda SMART może być zbyt ograniczająca. Zerknij na artykuł o design thinking.
#2 Duża złożoność
W przypadku bardziej złożonych celów, np. projektów długoterminowych, metoda SMART może nie uwzględniać wystarczająco wielu zmiennych i elementów, które wpływają na osiągnięcie celu. Raczej staraj się rozbić projekt na mniejsze etapy, składowe i do nich przypisz konkretne cele.
#3 Brak kontroli
Czasami cele zależą od czynników, na które nie mamy wpływu, np. wyniku działań konkurencji czy zmieniających się warunków rynkowych. W takich sytuacjach trudno jest osiągnąć cele zgodnie z góry ustalonymi wymaganiami metody SMART. W zmieniającym się świecie cele trzeba aktualizować, żeby nadal były czymś motywującym dla pracowników.
#4 Zbyt duża elastyczność
W niektórych przypadkach cele SMART mogą być zbyt elastyczne i dopuszczać wiele interpretacji, co prowadzi do sprzecznych oczekiwań w zespole lub organizacji. Upewnij się, że wszyscy w zespole tak samo rozumieją poszczególne elementy metody SMART. Mają to samo rozumienie i tę samą definicję tego samego celu.
Cele SMART – Podsumowanie
Metoda SMART to dobry sposób na ustalanie celów. Jest prosta, powszechna, łatwa do zapamiętania i zawiera kluczowe elementy, którą ułatwią Ci realizację celu. Ważne jest też, aby regularnie wracać do swoich celów i upewniać się, że wciąż jesteśmy na właściwej drodze. Zapraszam do artykułu o Macierzy Eisenhowera.
Super, że jesteś!
Właśnie trwa promocja na dostęp do kursu POWERR Feedback Masterclass z AI. Zerknij na szczegóły!
Odpowiedz